Tổng quan về viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa là gì?
Viêm da cơ địa (hay còn gọi là chàm da, eczema) là một bệnh da liễu mạn tính, gây ra tình trạng ngứa ngáy, khô rát, bong tróc da và thường xuyên tái phát. Cùng FuturePharm tìm hiểu các nguyên nhân và triệu chứng thường gặp của căn bệnh viêm da cơ địa trong quá trình chăm sóc da tại đây.
Đặc điểm của bệnh là không lây từ người sang người, nhưng lại có tính chất di truyền mạnh. Nếu trong gia đình có bố mẹ hoặc anh chị em mắc viêm da cơ địa, chàm da, hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng thì nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người bình thường.
Người bị viêm da cơ địa thường có da nhạy cảm, hàng rào bảo vệ da yếu, dễ bị tác nhân từ môi trường bên ngoài (bụi bẩn, vi khuẩn, hóa chất) xâm nhập. Chính vì vậy, bệnh thường kéo dài dai dẳng, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, giấc ngủ và tâm lý của người bệnh.
Nguyên nhân gây viêm da cơ địa (eczema)
Viêm da cơ địa xuất hiện do sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau, không chỉ đơn thuần do môi trường hay di truyền. Dưới đây là những nguyên nhân chính:
Yếu tố di truyền
Trẻ có bố hoặc mẹ bị viêm da cơ địa có nguy cơ mắc bệnh lên đến 30–50%, và nếu cả hai đều mắc thì tỷ lệ này có thể đạt 70–80%. Đây là lý do tại sao bệnh thường xuất hiện sớm ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Miễn dịch suy yếu
Ngoài di truyền, hệ miễn dịch cũng đóng vai trò quan trọng. Ở người bình thường, làn da được bao bọc bởi hàng rào tự nhiên giúp giữ ẩm và ngăn vi khuẩn xâm nhập. Khi hàng rào này bị suy yếu, da sẽ trở nên khô ráp, dễ nứt nẻ và tạo điều kiện cho bụi bẩn, vi khuẩn hay hóa chất xâm nhập. Đặc biệt, hệ miễn dịch của người bệnh thường phản ứng quá mức trước các tác nhân vốn vô hại, từ đó tạo nên tình trạng viêm mạn tính kéo dài.
Tác nhân môi trường
Bên cạnh đó, các yếu tố từ môi trường sống cũng có thể thúc đẩy viêm da cơ địa. Khí hậu hanh khô khiến da dễ mất nước, trong khi thời tiết nóng bức kéo dài lại gây đổ mồ hôi và kích ứng. Không khí ô nhiễm, khói bụi, chất tẩy rửa mạnh hay lông động vật, phấn hoa và mạt bụi đều có thể trở thành tác nhân gây bùng phát. Thậm chí, việc mặc quần áo bó sát, kém thoáng khí cũng khiến da thêm ngứa ngáy và khó chịu.
Thói quen sinh hoạt và ăn uống
Thói quen sinh hoạt không khoa học càng làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Việc ăn nhiều thực phẩm dễ gây dị ứng như hải sản, trứng, sữa bò hoặc đậu phộng có thể làm tăng phản ứng viêm. Thêm vào đó, căng thẳng kéo dài, mất ngủ thường xuyên hay việc sử dụng mỹ phẩm và bột giặt chứa hóa chất mạnh cũng là yếu tố nguy cơ. Đặc biệt, những người uống rượu bia nhiều hoặc hút thuốc lá thường xuyên thường gặp khó khăn hơn trong việc kiểm soát viêm da cơ địa.
Triệu chứng thường gặp của viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa thường do nhiều yếu tố phối hợp. Không chỉ là di truyền hay môi trường.
Yếu tố di truyền
Trẻ có bố hoặc mẹ bị bệnh có nguy cơ 30–50%. Nếu cả hai cùng mắc, nguy cơ có thể 70–80%. Vì vậy bệnh thường khởi phát sớm ở trẻ nhỏ.
Miễn dịch và hàng rào da suy yếu
Hàng rào da bình thường giữ ẩm và ngăn vi khuẩn. Khi suy yếu, da khô, nứt nẻ và dễ nhiễm kích ứng.
Hệ miễn dịch có thể phản ứng quá mức với tác nhân vô hại. Từ đó hình thành viêm mạn tính.
Tác nhân môi trường
Khí hậu hanh khô làm da mất nước. Nóng bức kéo dài gây đổ mồ hôi và kích ứng.
Ô nhiễm không khí, khói bụi, chất tẩy rửa mạnh, lông thú, phấn hoa, mạt bụi đều có thể kích hoạt bệnh.
Quần áo bó sát, kém thoáng cũng làm tăng ngứa.
Thói quen sinh hoạt và ăn uống
Chế độ sinh hoạt không khoa học khiến bệnh nặng hơn.
Một số thực phẩm có thể gây dị ứng ở từng người: hải sản, trứng, sữa bò, đậu phộng.
Căng thẳng, mất ngủ, rượu bia và hút thuốc làm khó kiểm soát triệu chứng.
Mỹ phẩm hoặc bột giặt có hương liệu/hoá chất mạnh cũng là yếu tố nguy cơ.
💡 Mẹo nhỏ: Dưỡng ẩm cho da ngay sau khi tắm sẽ giúp giảm tình trạng khô ngứa và hạn chế tái phát viêm da cơ địa.
Cách điều trị và kiểm soát viêm da cơ địa
Chưa có phương pháp trị dứt điểm. Tuy vậy, bệnh kiểm soát tốt nếu tuân thủ điều trị và chăm sóc đúng.
Chăm sóc hằng ngày
- Dùng kem dưỡng ẩm cho da nhạy cảm. Thoa sau tắm và lặp lại khi cần.
- Tránh xà phòng/chất tẩy rửa mạnh. Chọn sản phẩm dịu nhẹ, không hương liệu.
- Ưu tiên vải cotton, quần áo thoáng.
- Bổ sung omega-3 từ cá biển, hạt chia. Uống đủ nước.
- Ngủ đủ, giảm stress, vận động nhẹ nhàng.
Điều trị theo y khoa
- Thuốc bôi theo chỉ định: corticoid bôi, ức chế calcineurin, dưỡng ẩm y khoa.
- Trường hợp vừa–nặng hoặc kháng trị: cân nhắc quang trị liệu hay thuốc toàn thân/thuốc sinh học. Cần theo dõi của bác sĩ.
Biến chứng cần lưu ý
Nhiễm trùng da là biến chứng phổ biến. Đặc biệt khi có tụ cầu vàng.
Biểu hiện: đau, sưng đỏ, mủ, có thể sốt. Trường hợp nặng dễ bội nhiễm và để lại sẹo.
Ngứa kéo dài gây mất ngủ, lo âu, có thể dẫn đến trầm cảm. Ở mặt, cổ, tay, sẹo thâm ảnh hưởng thẩm mỹ.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Trẻ em quấy khóc nhiều, ăn ngủ kém, cào gãi làm trợt xước.
Ngứa dữ dội gây mất ngủ.
Tổn thương sưng đỏ, có mủ hoặc lan rộng.
Bệnh tái phát liên tục dù đã chăm sóc đúng.
Kết luận
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin bổ ích về viêm da cơ địa. Viêm da cơ địa là một bệnh da liễu mạn tính, tuy không lây nhiễm nhưng lại gây ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống hàng ngày và tâm lý của người bệnh. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết sớm triệu chứng và áp dụng biện pháp điều trị cũng như chăm sóc phù hợp sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, hạn chế tái phát và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hãy truy cập website FuturePharm hàng ngày để nhanh chóng có những biện pháp xử lý bệnh kịp thời nhằm đảm bảo sức khỏe nhé!
